ដោយ វុត្ថា
ភ្នំពេញៈ យោងតាមប្រការ៦នៃប្រកាសលេខ ៤៩៣ សហវ.ប្រក ចុះថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១០ ស្ដីពីការប្រមូលពន្ធលើអចលនទ្រព្យៈ មូលដ្ឋានគិតពន្ធលើអចលនទ្រព្យ គឺជាតម្លៃអចលនទ្រព្យ ដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យ កាត់បន្ថយនូវទឹកប្រាក់ចំនួន ១០០.០០០.០០០(មួយរយលាន)រៀល។
យើងសង្កេតឃើញថានេះជាការអនុគ្រោះលើកទី១ ប៉ុន្ដែវិធាននេះមិនត្រូវបានយកអនុវត្ដទេចាប់តាំងពីកាលបរិច្ឆេទនៃការចេញប្រកាសខាងលើមក។ លុះមកដល់ថ្ងៃទី០៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១១ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានបង្កើតប្រកាសមួយទៀត លេខ ៣៧១ សហវ.ប្រក ស្ដីពីតម្លៃគិតពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ក្នុងជំហ៊ានដំបូង ដែលមូលដ្ឋានសម្រាប់គិតពន្ធលើអចលនទ្រព្យ គឺ ៨០(បែតសិប)ភាគរយ នៃតម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប (ទាំងតម្លៃដីនិងតម្លៃសំណង)… ដោយកាត់បន្ថយ នូវទឹកប្រាក់ចំនួន ១០០.០០០.០០០ (មួយរយលាន) រៀល ។
មូលដ្ឋានគិតពន្ធ = (តម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប x ៨០%)-១០០.០០០.០០០ រៀល
រូបមន្គគណនាពន្ធ
ជាគោលការណ៍ ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ tax on real property ត្រូវគណនាតាមរូបមន្ដ ដូចខាងក្រោម ៖
ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ = មូលដ្ឋានគិតពន្ធ x អត្រាពន្ធ
ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ត្រូវប្រមូលប្រចាំឆ្នាំតាមអត្រា ០.១% លើមូលដ្ឋានកំណត់ពន្ធ។ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ = [(តម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប x ៨០%) – ១០០.០០០.០០០ រៀល] x ០.១%
តម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប បង្កើតឡើងដោយតម្លៃដីរួមផ្សំនឹងតម្លៃសំណង់។ យោងតាមប្រការ៧ នៃប្រកាសលេខ៤៩៣ សហវ.ប្រក ចុះថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១០ ស្ដីពីការប្រមូលពន្ធលើអចលនទ្រព្យ តម្លៃអចលនទ្រព្យ តម្លៃអចលនទ្រព្យត្រូវកំណត់ដោយគណៈកម្មការវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យ ដោយយោងតាមតម្លៃទីផ្សារ។ ប៉ុន្ដែយើងបានសង្កេតឃើញថា ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុបានចេញប្រកាសលេខ៣៧១ស្ដីពី តម្លៃគិតពន្ធលើអចលនទ្រព្យទូទាំងប្រទេសរួចហើយ ដែលមានភ្ជាប់ឧបសម្ព័ន្ធចំនួន២៤ស្ដីពីការបែងចែកភូមិសាស្ដ្រ និងតម្លៃអចលនទ្រព្យ សម្រាប់ជាមូលដ្ឋានគិតពន្ធលើអចលនទ្រព្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្ដទាំង២៣។ ជាវិបាក គណៈកម្មការវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យ មិនចាំបាច់ធ្វើកិច្ចការនេះទៀតទេ។
ការបង់ប្រាក់ពន្ធ ត្រូវគិតជាប្រាក់រៀល។ ដើម្បីសម្រួលក្នុងការគណនាប្រាក់ពន្ធលើអចលនទ្រព្យឆ្នាំ២០១១នេះ អត្រាប្ដូរប្រាក់សម្រាប់គោលដៅនៃពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ត្រូវកំណត់ថេរតាមអត្រាសមមូល០១ ដុល្លារអាមេរិក ស្មើនឹង៤.០០០ រៀល។
ឧទាហរណ៍៖ អចលនទ្រព្យមួយដែលមានទំហំដី ៧ម x ២៥ម និងមានផ្ទះល្វែង ០៣ជាន់ (E0,E1,E2) ដែលមានទំហំ ៤ម X ២០ម និងមានតម្លៃទីផ្សារកំណត់ដោយគណៈកម្មការវាយតម្លៃអចលនទ្រព្យ ក្នុងមួយម៉ែត្រក្រឡា ដូចខាងក្រោម ៖
តម្លៃដី = ១.០០០.០០០ រៀល / ម៉ែត្រក្រឡា
តម្លៃផ្ទះជាន់ផ្ទាល់ដី E0= ៤០០.០០០ រៀល/ម៉ែត្រក្រឡា
តម្លៃផ្ទះជាន់ផ្ទាល់ដី ១E1= ៣០០.០០០ រៀល/ម៉ែត្រក្រឡា
តម្លៃផ្ទះជាន់ផ្ទាល់ដី ២E2= ២០០.០០០ រៀល/ម៉ែត្រក្រឡា
ការគណនាតម្លៃអចលនទ្រព្យ ៖
តម្លៃដី = ៧ម x ២៥ម X ១.០០០.០០០ រៀល = ១៧៥.០០០.០០០ រៀល
តម្លៃផ្ទះជាន់ផ្ទាល់ដី (E0) = ៤ម X ២០ម X ៤០០.០០០ រៀល = ៣២.០០០.០០០ រៀល
តម្លៃផ្ទះជាន់ទី ១ (E1) = ៤ម X ២០ម X ៣០០.០០០ រៀល = ២៤.០០០.០០០ រៀល
តម្លៃផ្ទះជាន់ទី ២ (E2) = ៤ម X ២០ម X ២០០.០០០ រៀល = ១៦.០០០.០០០ រៀល
តម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប = ២៤៧.០០០.០០០ រៀល
ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ = [(តម្លៃអចលនទ្រព្យសរុប X ៨០% ) – ១០០.០០០.០០០ រៀល] ០.១%
ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ = [(២៤៧.០០០.០០០ រៀល X ៨០% ) – ១០០.០០០.០០០ រៀល] ០.១%
= (១៩៧.៦០០.០០០ រៀល – ១០០.០០០.០០០ រៀល) X ០.០០១
ដូចនេះ ប្រាក់ពន្ធត្រូវបង់ = ៩៧៦.០០០ រៀល
ករណីសិក្សា ៖ ចូរគណនាពន្ធលើអចលនទ្រព្យក្នុងករណីដូចខាងក្រោម ៖
១. អចលនទ្រព្យមួយកន្លែងស្ថិតនៅក្នុងក្រុង សៀមរាប ដែលក្នុងនោះទំហំដីគឺ ២០មX ៣០ម តម្លៃ ១ មែត្រក្រឡា ស្មើនឹង ៥០ ដុល្លារអាមេរិក ហើយមានផ្ទះមួយ ដែលមានទំហំ ៨មX ២០ម តម្លៃ ១ ម៉ែត្រ ក្រឡា ស្មើនឹង ៣០ ដុល្លារអាមេរិក។ ចូរគណនាពន្ធលើអចលនទ្រព្យនោះ ដែល ១ ដុល្លារអាមេរិក ស្មើ នឹង ៤.១៥០ រៀល។
២. អចលនទ្រព្យមួយកន្លែងស្ថិតនៅក្នុងខណ្ឌ ដង្កោ ដែលក្នុងនោះទំហំដីគឺ ៤០ម X ៥០ម តម្លៃ ១ មែត្រ ក្រឡា ស្មើនឹង ៥០ ដុល្លារអាមេរិក ហើយមានផ្ទះពីរ ដែលផ្ទះទី ១ មានទំហំ ១០ម X ២២ម តម្លៃ ១ ម៉ែត្រក្រឡា ស្មើនឹង ៣០ ដុល្លារអាមេរិក និងផ្ទះទី ២ មានទំហំ ៦ម X ២០ម តម្លៃ ១ ម៉ែត្រក្រឡា ស្មើនឹង ៣០ ដុល្លារអាមេរិកដូចគ្នា។ សូមបញ្ជាក់ថាអចលនទ្រព្យនេះ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលតែម្នាក់។ ចូរគណនាពន្ធលើអចលនទ្រព្យនោះ ដែល ១ ដុល្លារអាមេរិក ស្មើនឹង ៤.១៥០ រៀល៕
