តើ​អ្នកណា​ជា​ស្តេច​ស្ថាបត្យករ​ស្ត្រី​នៅលើ​ពិភពលោក និង​ជា​អ្នក​ឌី​ហ្សា​ញ​អាកាសយានដ្ឋា​ន​ធំ​បំផុត​លើ​លោក?

0

ដោយៈ​សុខុម

ប៉េកាំង:  យើង​ប្រហែលជា​បានដឹង​រួចមកហើយ​ថា Beijing Daxing International Airport គឺជា​អាកា​សយ​ដ្ឋា​ន​អន្តរជាតិ ដែល​ធំ​បំផុត​នៅលើ​ពិភពលោក ស្ថិតនៅ​ប្រទេស​ចិន និង​ក៏​ជា​អាកាសយានដ្ឋាន​មាន​តែមួយ​ស្ថានីយ (Terminal) ដែល​ធំ​បំផុត​ក្នុង​ពិភពលោក​ផងដែរ។

អាកាសយានដ្ឋាន​អន្តរជាតិ​ក្រុង​ប៉េកាំង ដែល​រាង​ផ្កាយ​សមុទ្រ មាន​ផ្ទៃក្រឡា​សរុប​រហូតដល់​ទៅ១លាន​ម៉ែត្រការ៉េ​នេះ បាន​ជាប់​ឈ្មោះ​ជា​អាកាសយានដ្ឋាន​ថ្លៃ​បំផុត​ក្នុង​ពិភពលោក ជាមួយនឹង​ទឹកប្រាក់​សាងសង់ ចំណាយ​រហូតដល់​ទៅ១១,៥ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក ហើយ​មាន​សមត្ថភាព​ទទួល​អ្ន​ក​ដំណើរ​បាន រហូតដល់​ទៅ១០០លាន​នាក់​ក្នុងមួយឆ្នាំ។

អាកា​សយនដ្ឋាន​នេះ បានចាប់ផ្ដើម​ដំណើរការ​សាងសង់​ក្នុង​ឆ្នាំ២០១៤ ហើយ​បញ្ចប់​ជា​ស្ថាពរ​នៅ​ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩ (រយៈពេល៥ឆ្នាំ)។

ប៉ុន្តែ​តើ​អ្នក​ទាំងអស់គ្នា​ដឹង​ទេ​ថា ស្ថាបត្យករ​ដែល​ឌី​ហ្សា​ញ​អាកាសយានដ្ឋាន​យក្ស​មួយ​នេះ​ជា​មនុស្ស​ស្រី? តើ​គាត់​មានឈ្មោះ​អ្វី ជា​ជនជាតិ​អ្វី និង​មាន​ប្រវត្តិ​បែបណា? អញ្ចឹង​តោះ! មក​ស្គា​ល់ពី​ប្រវត្តិ​របស់​កំពូល​ស្ថាបត្យករ​រូបនោះ​ទាំងអស់គ្នា!។

*កុមារភាព និង​ប្រវត្តិ​អប់រំ

អ្នកស្រី Zaha Mohammad Hadid ប្រសូត​នៅ​ថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៥០ ។   ស្ត្រី​ជនជាតិ​អ៊ីរ៉ាក់ មកពី​គ្រួសារ​វណ្ណៈ​ជាន់ខ្ពស់ ដែលមាន​ឪពុក​ជា​អ្នកនយោបាយ ធ្លាប់ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ហិរញ្ញវត្ថុ​រូបនេះ បាន​សិក្សា​ថ្នាក់​បរិញ្ញាបត្រ​ជំនាញ​គ​ណិ​ត​វិទ្យា នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ​ឯកជន University of Beirut ក្នុង​ទីក្រុង​បេ​រូត ប្រទេស​លី​បង់។

ក្រោយ​ធ្វើ​អន្តោប្រវេសន៍ ទៅ​រស់នៅ​ក្នុងប្រទេស​អង់គ្លេស អ្នកស្រី​ក៏បាន​ចុះឈ្មោះ​សិក្សា​នៅ​សាលា​ស្ថាបត្យកម្ម Architectural Association School of Architecture ក្នុង​ទីក្រុង​ឡុង​ដ៍ ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៧២ ។  អ្នកស្រី​ជា​និស្សិត​ដ៏​លេចធ្លោ ដែល​សាស្ត្រាចារ្យ​បង្រៀន​គាត់​បាន​ពោល​សរសើរ​ថា អ្នកស្រី​ជា​សិស្ស​ដ៏​ឆ្លាត​បំផុត​ដែល​គាត់​មិន​ធ្លាប់​ជួប។

*ការចូល​ប្រឡូក​ក្នុង​អាជីព​ការងារ

ក្រោយ​បញ្ចប់​ការសិក្សា​ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៧៧ អ្នកស្រី​បានធ្វើ​ការឱ្យ​អតីត​សាស្ត្រាចារ្យ​របស់គាត់២រូប​ឈ្មោះ Koolhaas និង Zenghelis នៅ​ក្រុមហ៊ុន​ស្ថាបត្យកម្ម​ហូ​ឡង់ មួយ​មាន​ឈ្មោះថា Office for Metropolitan Architecture នៅ​ក្រុង Rotterdam ប្រទេស​ហូ​ឡង់។

បន្ទាប់ពី​ទទួលបាន​បទពិសោធន៍​ច្រើន គួរ​សមពី​ការធ្វើការ​ឱ្យគេ។ ទីបំផុត​អ្នកស្រី​បាន​បើក​ក្រុមហ៊ុន​ខ្លួនឯង ដោយ​ដាក់ឈ្មោះថា Zaha Hadid Architects នៅ​ទីក្រុង​ឡុង​ដ៍ ប្រទេស​អង់គ្លេស ក្នុង​ឆ្នាំ១៩៨០ ។ អំឡុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ១៩៨០ ស្នាដៃ​ឌី​ហ្សា​ញ​សម័យ​ទំនើប​បែប​ប្លែក​ពី​គេ របស់គាត់​មាន​ភាពលេច​ធ្លោ​ជាងគេ និង​បាន​ជួយ​ឱ្យ​គាត់​មានឈ្មោះ​ល្បីល្បាញ​យ៉ាងខ្លាំង។

បន្ទាប់មក អ្នកស្រី​បានចាប់ផ្ដើម​អាជីព ជា​សាស្ត្រាចារ្យ​បង្រៀន​ជំនាញ​ស្ថាបត្យកម្ម ដោយ​ដំបូង​គេ​ចូល​បង្រៀន នៅ​សាលា​ស្ថាបត្យកម្ម Architectural Association។ ក្រោយមក គាត់​បាន​ចូល​បង្រៀន​នៅ​សាកលវិទ្យាល័យ​ជាច្រើន​ទៀត រួមមាន​សាលា Harvard Graduate School of Design សាកលវិទ្យាល័យ Cambridge University សាកលវិទ្យាល័យ University of Chicago សាលា Hochschule für bildende Künste សាកលវិទ្យាល័យ University of Illinois at Chicago និង​សាកលវិទ្យាល័យ Columbia University ដែល​ធ្វើឱ្យ​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ​របស់គាត់​កាន់តែ​ល្បីល្បាញ។

*ពានរង្វាន់ និង​ការតែងតាំង

អ្នកស្រី​ទទួលបាន​មេដាយ ស្ថាបត្យកម្ម​ពី​ប្រទេស​អង់គ្លេស Commander of the Order of the British Empire (CBE) ក្នុង​ឆ្នាំ២០០២ ហើយ​ទទួលបាន​មេដាយ Dame Commander of the Order of the British Empire (DBE) ក្នុង​ឆ្នាំ២០១២ ។

គាត់​ត្រូវបានតែងតាំង​ជា​សមាជិក​កិត្តិយស នៃ​រាជ្យ​បណ្ឌិត្យសភា​អាមេរិក American Academy of Arts and Letters និង​សមាជិក​កិត្តិយស​នៃ​វិទ្យាស្ថាន​ស្ថាបត្យកម្ម​អាមេរិក American Institute of Architects។ អ្នកស្រី​ក៏​ជា​សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​មូលនិធិ​ស្ថាបត្យកម្ម  The Architecture Foundation ផងដែរ។

ក្នុង​ឆ្នាំ២០០២ អ្នកស្រី​បានឈ្នះ​ការប្រកួត​ឌី​ហ្សា​ញ​អន្តរជាតិ​មួយ នៅក្នុង​វិញ្ញាសា​ប្រកួត​ឌី​ហ្សា​ញ ផែនការមេ​មួយ​របស់​ប្រទេស​សិង្ហ​បុរី។

ក្នុង​ឆ្នាំ២០០៤ គាត់​បាន​ក្លាយជា​ស្ត្រី​ដំបូង ដែល​ទទួលបាន​ពានរង្វាន់​ស្ថាបត្យកម្ម Pritzker Architecture Prize។ ក្នុង​ឆ្នាំ២០០៥ ស្នាដៃ​ឌី​ហ្សា​ញ​របស់គាត់ បានឈ្នះ​ការប្រកួតប្រជែង នៅក្នុង​វិញ្ញាសារ​ប្រកួត​ឌី​ហ្សា​ញ កាស៊ីណូ​ថ្មី​មួយ​នៅ​ប្រទេស​ស្វ‍​៊ី​ស។

នៅ​ឆ្នាំ២០០៦ អ្នកស្រី​ទទួលបាន​កិត្តិយស ដាក់តាំង​ស្នាដៃ​របស់គាត់ នៅក្នុង​សារៈមន្ទីរ Guggenheim Museum ក្នុង​ទីក្រុង​ញូវយ៉ក ហើយ​នោះ​គឺជា​ឆ្នាំ​ដែល​គាត់​ទទួលបាន​សញ្ញាបត្រ​កិត្តិយស ពី​សាកលវិទ្យាល័យ American University of Beirut។

ក្នុង​ឆ្នាំ២០០៨ អ្នកស្រី​បានជា​ប់​ចំណាត់ថ្នាក់​លេខ៦៩ ក្នុងចំណោម​ស្ត្រី​មាន​ឥទ្ធិពល​បំផុត​ទាំង១០០រូប​របស់​ពិភពលោក ដែល​ត្រូវបាន​ចុះផ្សាយ​ក្នុង​ទស្សនាវដ្ដី​ដ៏​ល្បីល្បាញ​បំផុត (Forbes)។

*គម្រោងធំៗរបស់​អ្នកស្រី​ទូទាំង​ពិភពលោក

ស្នាដៃ​របស់​អ្នកស្រី​មាន​ច្រើន​រាប់មិនអស់ ក្នុងនោះ​ក៏​រួមមាន​ទាំង​គម្រោង​អាកាសយានដ្ឋាន Beijing Daxing International Airport ផងដែរ។ ប៉ុន្តែ​ជា​អកុសល អ្នកស្រី​បាន​ចែក​ឋាន នៅ​ថ្ងៃទី៣១ មីនា ឆ្នាំ២០១៦ (ក្នុង​វ័យ៦៦ឆ្នាំ) មុនពេល​គម្រោង​នេះ​បញ្ចប់​ជា​ស្ថាពរ។

គម្រោង​ដែលជា​ស្នាដៃ​របស់​អ្នកស្រី មាន​យ៉ាងច្រើន​ទៀត​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក រួម​មាននៅ​ប្រទេស​អង់គ្លេស ហូ​ឡង់ អៀរ​ឡង់ អាល្លឺម៉ង់ សហរដ្ឋអាមេរិក តួ​ក​គី បា​រ៉ែ​ន អូស្ត្រាលី ដា​ណឺ​ម៉ាក អេ​ស្ប៉ា​ញ លី​បង់ ស្កុ​តលែ​ន បារាំង ចិន អ៊ីតាលី ក្រុង​ហុងកុង អូទ្រីស កូរ៉េខាងត្បូង បែលហ្ស៊ិក អា​រ៉ា​ប៊ី​សា​អូឌីត ជាដើម៕

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here